Cây Dừa nước tên tiếng anh là Attap palm, Nipa palm, Mangrove palm . Danh pháp khoa học Nypa fruticans. Là 1 loại cây rất quyen thuộc ở Miền Tây sông nước.
Mục Lục
Cây Dừa nước miền Tây
Môi trường sống của Cây dừa nước
Ở Việt Nam Dừa nước sống trong những vùng sình lầy dọc theo bờ sông, hay vùng ven cửa biển có thủy triều lên xuống, có nước chảy chậm bồi đắp phù sa dinh dưỡng. Nếu để tự nhiên, dừa nước sẽ phát tán sinh sôi nảy nở theo sự đưa đẩy của thủy lưu.
Ở Đồng Nai, dừa nước chỉ có ở vùng Nhơn Trạch, ở TPHCM trước đây quận 7 Dừa nước rất nhiều nhưng giờ chỉ còn nhiều ở Cần giờ. Dừa nước có thể tìm thấy khắp các tỉnh Miền Tây Nam Bộ.
Ở Thế giới Dừa nước rất thường gặp dọc theo bờ biển và các cửa sông đổ vào Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, từ Bangladesh tới các hải đảo Thái Bình Dương.
Thân cây dừa nước mọc ngang dưới lòng đất, chỉ có lá và cuống hoa mọc lên trên. Vì vậy, nó không được xem như một loại cây gỗ, mặc dù tán lá có thể cao đến 9 mét
Lá của cây dừa nước dài từ 5 đến 8m gồm cuống lá tròn, dài, phần trên bẹ lá phình to.
Quả cây dừa nước
Khi hoa đã thụ phấn, những trái nhỏ ép vào nhau lớn lên thành như một quả bóng đường kính cỡ 25–30 cm trên mỗi đầu cuống gọi là quài dừa Mỗi buồng có từ 40 – 60 quả, trong quả có cơm màu trắng, mềm, khi quả già cơm cứng lại. Qủa dừa nước khô già sẽ rơi rụng và phân tán theo thuỷ triều, có khi mọc mầm ngay khi trôi nổi.
Cách lấy mật cây dừa nước
Để lấy được mật cây dừa nước không được chặt lá, để cây dồn sức cho ra mật. Khi buồng dừa trưởng thành sẽ được chặt ngang rồi hứng lấy mật dừa. Trước khi lấy mật có công đoạn là massa cho cây dừa bằng cách dùng tay xoa lên cuống dừa rồi dùng cây đầu có bịt vải gõ nhẹ vào cuống dừa. Mỗi ngày lấy 2 lần được 1 lít mật, mỗi tháng lấy được 20 ngày được 20 lít mật
Mật dừa nước có thể uống trực tiếp mà không cần chế biến. Để bảo quản trong tủ lạnh được 3 ngày. Có vị ngọt hơi mặn do có các khoáng chất có trong mật dừa nước. Sản phẩm mật dừa nước cô đặc hiện nay đang bán khoảng 400.000 đ/ 1 lít.
Phải đến năm thứ 4 hoặc thứ 5 cây mới đơm hoa cho trái. Thời gian này sẽ kéo dài đến năm thứ 55 trở lên, nghĩa là mỗi cây dừa nước có thể khai thác liên tục trên 50 năm.
Mật dừa nước có nồng độ đường rất cao. Khi dùng để lên men rượu cồn, 1 ha có thể sản xuất được 15.000 đến 20.000 lít nhiên liệu xanh, so với 5.000-8.000 lít nếu dùng mía đường, hay 2.000 lít nếu dùng ngô (bắp).
Công dụng, tác dụng cây dừa nước
Dừa nước từ thân, lá, quả đều có công dụng vào nhiều mục đích khác nhau.
Lá dùng để lợp nhà hay làm củi, cơm dừa trong quả dừa được ăn ngay hay làm nhiều món giải khát
Hiện nay mật dừa nước đước lấy từ cuống trái được người dân thu hoạch có giá trị kinh tế cao. Sản lượng đường dừa nước trung bình 20,3 tấn/ha cao hơn so với đường mía (khoảng 5 đến 15 tấn/ha).
Cây Dừa nước chữa bệnh
Theo Đông y, phần cơm của quả dừa nước có vị ngọt mát, không độc, giúp tăng cường khí lực, tươi nhuận nhan sắc, giải nhiệt, cầm máu nên rất tốt khi điều trị cảm nắng, thổ huyết, máu cam.
Cách trồng Cây Dừa nước làm cảnh
Trái giống: Trái giống được thu hái từ tháng 8-10 hoặc thu lượm mầm chín trôi nổi trên mặt nước. Chọn những buồng già có màu nâu thẩm.
Khi không cấy kịp vào bầu cần bảo quản bằng cách ngâm trong nước lợ hoặc để nơi râm mát hàng ngày tưới nước, thời gian không để quá 1 tháng.
Chuẩn bị chậu, đất trồng cây: Chậu cây tùy vào mục đích làm cây bonsai hay trồng chậu lớn đường kính mặt từ 50cm, 60cm .. Đất chọn đất bùn hay đất phù sa.
Cách trồng: Đổ nước ngập từ 10-15 cm, 1/3 chiều dài quả trực tiếp vào bầu đất nghiêng một góc 45 độ với mặt bùn sao cho quả còn trên mặt nước khoảng 1cm.
Chăm sóc: Sau khi cấy quả vào bầu 5 – 7 ngày hạt nảy mầm cây con còn yếu nên điều tiết nước ngập 3 – 4 giờ/ngày. Chú ý bắt các loài ốc sên hay ăn mầm cây dẫn đến cây chết.
Bán giống Cây Dừa nước
Cây giống dừa nước cao từ 10-25cm : giá 25.000 đ/cây · ( đặt hàng từ 20-30 ngày ) · – Dừa giống chính gốc Bến Tre.
Giá cây giống trên thị trường giao động tùy thuộc vào chiều cao của cây giống. Cây giống dừa nước cao từ 0.5-1.2m: giá 20.000-70.000 đ/cây
Nơi bán cây dừa nước: Của Hàng dừa sáp tại Cầu Kè Trà Vinh :Số 85 Quốc Lộ 54, Khóm 1, Thị Trấn Cầu Kè, Huyện Cầu Kè .
Đại lý dừa sáp tại Quận 1 Sài Gòn TPHCM :359 Phạm Ngũ Lão, Phường Phạm Ngũ Lão, Quận 1, Hồ Chí Minh .
Đại lý dừa sáp tại Quận Bình Thạnh Sài Gòn TPHCM :Chỉ: 23/11A Nguyễn Văn Lạc, Phường 21 Bình Thạnh
ĐT: 093-819-2595
Phân biệt Cây rau Dừa nước và cây dừa cạn
Cây rau dừa nước (cây dừa nước thủy sinh)
Danh pháp khoa học: Ludwigia adscendens là một loài thực vật có hoa trong họ hoa anh thảo . Loại cây này là một loại thảo mộc nổi lâu năm, có phao xốp màu trắng, có thể nổi trên mặt nước cũng như leo trên bề mặt đất ngập nước. Cây có lá đơn giản với phiến lá hình elip, dài 0,4–7 cm và rộng 0,7–3 cm. Cuống lá của nó ngắn 0,5–1,0 cm. Những bông hoa màu kem của nó mọc đơn lẻ ở nách và mỗi cái có 5 lá đài, 5 cánh hoa và 10 nhị hoa.
Cây rau dừa nước có vị ngọt nhẹ, tính mát, nên cây rau dừa nước có tác dụng trị bệnh lợi tiểu, tiêu thũng được sử dụng để điều trị trong nhiều bệnh lý khác nhau, trong đó chủ trị: Viêm cầu thận, Viêm bàng quang, Chứng tiểu dưỡng chấp, Kiết lỵ, rối loạn tiêu hóa
Cây dừa nước cạn
Danh pháp khoa học Catharanthus roseus Cây nhỏ cao 0,4-0,8m, có bộ rễ rất phát triển, thân gỗ ở phía gốc, mềm ở phần trên. Mọc thành bụi dày, có cành đứng. Lá mọc đối, thuôn dài, đầu lá hơi nhọn, phía cuống hẹp nhọn, dài 3-8cm, rộng 1-2,5cm.
Hoa trắng hoặc hồng, mùi thơm, mọc riêng lẻ ở các kẽ lá phía trên. Quả gồm 2 đại, dài 2-4cm, rộng 2-3mm, mọc thẳng đứng, hơi ngả sang hai bên, trên vỏ có vạch dọc, đầu quả hơi tù. Trong quả chứa 12-20 hạt nhỏ màu nâu nhạt, hình trứng, trên mặt hạt có các hột nổi thành đường chạy dọc. Mùa hoa quả gần như quanh năm.
Cây Dừa nước Miền Bắc
Dừa nước chỉ có ở miền Nam Bộ, ở Miền Bắc do khí hậu lạnh vào mùa khô nên loại cây này không phát triển được. Trong những năm gần đây đã có 1 số công trình nghiêng cứu đưa Dừa nước ra trồng ở miền Bắc.
Một trong các công trình đó là Nghiên cứu trồng thử nghiệm dừa nước từ huyện Đại Bình, tỉnh Bến Tre về trồng và phát triển tại tỉnh Quảng Ninh là giải pháp của Tiến sĩ Hoàng Công Đãng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT và tác giả Đỗ Thanh Vân, cán bộ Trung tâm KH&SX Lâm nông nghiệp, tham gia Hội thi STKT tỉnh lần thứ V.
Năm 1995 nhóm tác giả đưa cây giống từ Bến Tre về ươm tại vườn giống. Đến năm 1997, cây dừa nước được đem trồng tại vùng đất ngập mặn bãi triều thuộc xã Sông Khoai, TX Quảng Yên. Ở đây, cây dừa nước đã thích ứng với môi trường, khí hậu và sinh trưởng tốt trên diện tích 1 ha.
Đến năm 2013, nhóm tác giả tiếp tục thành công trong việc gieo quả dừa nước thành công, tạo ra cây dừa nước giống sinh trưởng tốt ở đồng đất nơi đây.
Bài văn mẫu giới thiệu về cây Dừa nước Ngữ Văn Lớp 9
Một bài thơ về cây dừa nước có câu:
Mắm trước, đước sau, tràm theo sát
Sau hàng dừa nước, mái nhà ai?…
Câu thơ quen thuộc ấy gợi lại nét đặc trưng của miền đất trẻ. Cây mắn làm đội quân tiên phong trên đất bãi bồi phù sa, rồi đến luợt cây đước, cây tràm bắt rễ… để sau đó lùi sâu vào kênh rạch cho những hàng dừa nước che rợp xóm làng ngay từ buổi cha ông mở cõi, khẩn hoang…
Người ta nói biểu tượng của làng quê Việt Nam là lũy tre làng, nhưng với cư dân miệt châu thổ Cửu Long lại chính là một rặng dừa nước ven sông, một dáng thôn nữ chèo xuồng, vài mái lá đìu hiu có khói lam chiều lãng đãng…
Có lẽ cái hồn quê sâu lắng, nên thơ ấy đã tạo nguồn cảm hứng cho tác phẩm của Nhà thơ Hoài Vũ và Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu mang đậm chất trữ tình để ngợi ca vẽ đẹp thiên nhiên và con người trên dải đất vùng châu thổ này…
Gió, gió nhớ thương ai mà lay bờ lá
Để bìm bịp kêu con nước lớn ròng
Đất quê ta xanh xanh triền lá
Giặc nhảy vào lá hóa rừng chông
Nước quê ta dập dềnh tôm cá
Giặc lội vào nước dựng thành đồng…
Lá dừa nước không chỉ để che nắng, che mưa cho những gia đình nông thôn mà từ thời còn cơ cực người ta đã làm ra rất nhiều vật dụng phục vụ trong sinh hoạt như máng xối, gàu múc nước… Biết bao đôi trai gái của miền quê này bện chặt yêu thương cũng từ những chiếc lá bình dị, thân quen… Dừa nước đã tuôn vào hồn quê thấm đẫm nghĩa tình, thủy chung son sắc là vậy!…
Dừa nước – cái hồn quê hương miền tây nam bộ. Có lẽ ở thôn quê nhiều người chắc mãi còn nhớ cái hương vị của chiếc bánh lá quê nghèo. Đó là một loại bánh được làm bằng bột gạo nắn mỏng dính trên chiếc lá dừa nước, đem hấp chín rồi ăn với nước cốt dừa. Còn trẻ con mỗi đứa lấy một lá bánh chạy khắp sân nhà vừa gỡ vừa ăn. Đơn giản thế thôi mà sao vẫn nồng nàn quá, thơm ngọt quá của tuổi thơ trong buổi trưa hè!…
Trái dừa nước cũng là một phần không thể thiếu trong ký ức tuổi thơ của biết bao người nơi miền thôn dã này.
Hoa dừa rất thơm, trổ quanh năm và đậu quả sai. Một buồng dừa nước có thể chi chít đến cả trăm trái. Khi trái vừa già tới, bổ đôi ra sẽ thấy phần cơm bên trong nõn nà.
Cơm dừa có mùi thơm rất lạ, người ta dùng để nấu chè hay để nguyên như vậy, bỏ đường, đá vào ăn cũng ngon không kém cơm trái thốt nốt vùng Bảy Núi (An Giang)…
Dừa nước – cái hồn quê hương miền tây nam bộNhớ sao những chiếc bập dừa mà tuổi thơ tụm năm tụm bảy để tập bơi, tập lội…
Chiều chiều, khi bìm bịp kêu nước lớn đầy sông, mỗi đứa ôm một cái bập dừa để cả đám trẻ cùng vùng vẫy, khuấy động một khúc sông quê…
Sông quê còn đó những cánh buồm của thuở ban đầu cha ông ta đến đây để dựng làng, lập ấp…
Vẫn còn đây khói lam chiều vấn vương trên mái lá quê nghèo…
Khúc sông quê với chiếc bập dừa để tuổi thơ tắm mát khi con nước đong đầy…Miếng cơm dừa nước, miếng bánh lá quê nghèo còn ngọt lịm nơi đầu lưỡi trong những buổi trưa hè… Tất cả, tất cả những điều ấy đã trôi vào tâm hồn ta, thấm vào miền ký ức ngọt ngào, để khi xa quê bất cứ ai cũng đau đáu ngóng về:
Chiều hôm khói bếp nhà ai
Chợt thương, chợt nhớ, chợt cay mắt mình
Hàng dừa nước mọc ven kênh
Lao xao trong gió đượm tình hồn quê!…