Cây Mã Tiền còn có tên là Cây Củ Chi, Cổ Chi, Hoàng Đàn, hay Võ Doản,.. Loài cây này có chứa chất độc ở thân, rễ, lá, hoa đặc biệt là hạt. Tuy nhiên chất độc này nếu sử dụng một lượng ít có thể chữa được một số bệnh.
Cây Mã Tiền tên tiếng Anh là Nux vomica, Poison fruit, Semen strychnos.
Hình ảnh cây Mã Tiền
Mục Lục
Đặc điểm nhận biết Cây Mã Tiền (Cây Củ Chi)
Danh pháp khoa học: Strychnos nux-vomica họ Loganiaceae
Thân, Vỏ Cây Mã Tiền
Cây gỗ cao từ 10- 25 mét mọc tại các môi trường sinh sống thưa cây cối tới độ cao 1200 m. Các cành nhỏ không lông hoặc có lông tơ. Vỏ có màu xám trắng.
Lá Cây Mã tiến
Lá của nó hình trứng kích thước 5 x 9 cm. Lá mọc đối có cuống ngắn và hình bầu dục, có một lớp lông bóng, hai mặt nhẵn.
Hoa Cây Mã Tiền
Ra hoa từ mùa xuân tới mùa hè. Hoa nhỏ màu xanh lục nhạt, hình phễu. Chúng nở vào mùa lạnh và có mùi hôi.
Qủa và hạt Cây Mã Tiền
Quả có kích thước bằng một quả táo lớn, vỏ nhẵn và cứng, khi chín có màu cam bóng nhẹ. Thịt quả mềm, màu trắng, có cùi giống thạch chứa 5 hạt.
Hạt có dạng đĩa dẹt có màu sáng bóng rất đặc trưng. Hạt rất cứng, có nội nhũ màu xám đen như sừng, nơi chứa phôi nhỏ, không có mùi hôi, có vị rất đắng.
Hạt và vỏ Mã Tiền sau khi chế biến đem ngâm rượu, sẽ thành loại thuốc xoa bóp trị được bệnh đau lưng, nhức mỏi vô cùng công hiệu…
Cây Mã Tiền có mấy loại
Ngoài cây Mã Tiền Củ Chi thì ở Việt Nam còn nhiều loại mã tiền khác trong chi Mã Tiền. Trong đó có một số loại phổ biến sau:
Cây mã tiền lông
Danh pháp khoa học Strychnos cathayensis Merr: Cây bụi leo, cành màu nâu,, có lông mịn, có móc đôi. Lá mọc đối, hình mũi mác, dài 6 – 10cm, rộng 2 – 4cm, đỉnh lá có mũi nhọn, có 3 gân chính nổi rõ, gốc gân giữa hơi có lông, cuống lá dài 2 – 4mm, có lông.
Quả hình cầu, đường kính 1,5 – 3cm, có 2 – 7 hạt, dẹt, đường kính 1,5 – 2cm, vỏ hạt sần sùi, không có lông.
Cây Mã tiền dây hoa nách
Danh pháp khoa học Strychnos axillaris Colebr: Cây mọc leo hoặc đứng, thân gai, không có lông. Lá hình tim hoặc tròn, dài 2.5 – 8cm. Hoa mọc ở ngọn cành hoặc nách lá, màu trắng, quả hình cầu, bên trong chứa 1 – 3 hạt, đường kính từ 1 – 2cm.
Cây mã tiền tán
Danh pháp khoa học Strychnos umbellate: Cây nhỡ, mọc leo hoặc thẳng đứng, thân có gai, không lông. Phiến lá hình tròn/ hình tim, rộng 2 – 4cm, dài từ 3 – 8cm. Hoa mọc thành chùm ở ngọn cành hoặc nách lá, hoa có màu trắng, quả hình cầu, đường kính nhỏ từ 1 – 2cm và chứa 1 – 3 hạt bên trong.
Cây mã tiền dây vuông
Danh pháp khoa học: Strychnos vanprukii Craib: Cây dây leo, dài từ 5 – 20m, thân gỗ và vỏ ngoài có màu nâu. Cành non thường có 4 cạnh, lá màu xanh, mặt bóng, phiến lá hình mác và mọc đối xứng. Hoa mọc ở kẽ lá, dạng cụm, màu vàng nhạt. Quả màu vàng cam, hình cầu, đường kính từ 4 – 5cm, bên trong chứa 1 – 6 hạt.
Độc tố Hạt cây Mã tiền gây ngộ độc như thế nào
Trong hạt, vỏ, hoa của cây Mã Tiền có chứa Strychnine và Brucine alkaloids cực độc, đắng. Hạt chứa khoảng 1,5% strychnine và hoa khô chứa 1,0%.
Khi bị ngộ độc mã tiền có hiện tượng sau: mười đến hai mươi phút sau khi tiếp xúc, cơ bắp của cơ thể bắt đầu co thắt, bắt đầu bằng đầu và cổ. Các cơn co thắt sau đó lan đến mọi cơ bắp trong cơ thể, với những cơn co giật gần như liên tục và trở nên tồi tệ hơn ở những kích thích nhỏ nhất.
Các cơn co giật tiến triển, tăng cường độ và tần số cho đến khi xương sống cong liên tục Cái chết đến do ngạt thở vì tê liệt các đường dẫn truyền thần kinh kiểm soát hơi thở, hoặc do kiệt sức vì co giật.
Công dụng hạt Mã Tiền ngâm rượu
Trong dân gian, người dân hay ngâm hạt mã tiền với rượu để xoa bóp chữa bệnh đau nhức xương khớp, đau lưng, mỏi gối.
Trong các lớp dạy võ sử dụng rượu ngâm hạt mã tiền để chữa trị chấn thương như bong gân, giãn dây chằn, làm tan máu bầm.
Cách thực hiện là ngâm hạt mã tiền với rượu rồi xoa bóp lên vị trí đau nhức, các cơn đau sẽ được thuyên giảm đáng kể.
Lưu ý: Không được uống rượu ngâm với mã tiền sẽ gây ngộ độc dẫn tới nguy hiểm tính mạng.
Cách chế biến hạt cây Mã Tiền
Quả được thu hái khi quả chín khô và rơi xuống đất. Bóc lấy hạt. Hạt mã tiền có độc tính nên được chế biến rất kỹ, có nhiều cách chế biến khử độc hạt mã tiền như sau:
Cách 1: ngâm nước vo gạo: Hạt mã tiền được ngâm trong nước vo gạo 1 ngày và 1 đêm, đem ra bóc vỏ, phơi khô sử dụng hoặc nghiền thành dạng bột để sử dụng.
Cách 2: đun với dầu vừng: Hạt mã tiền sẽ được đun với dầu vằng cho tới khi hạt nổi lên, vớt ra thá mỏng phơi khô để làm thuốc.
Cách 3: Cho cát vào nồi đất và rang đến khi nóng 100 độ C, bỏ dược liệu vào và sao nóng đến 200 độ C. Lúc này hạt sẽ phồng và nổ thành tiếng. Khi lớp lông nhung bên ngoài cháy và vỏ xuất hiện đường tách nứt nẻ thì đổ hạt và cát ra. Sàng bỏ cát, cho hạt vào máy quay cho sạch, tán bột.
Lưu ý: Mã tiền là vị thuốc có độc tính. Trong đó mã tiền sống có độc tính cao. Do đó nên để riêng dược liệu, không bảo quản chung với các vị thuốc khác. Mã tiền dễ hư hại và ẩm mốc, nên bảo quản ở nơi thoáng và khô ráo.
Cây Mã Tiền công dụng, tác dụng chữa trị bệnh gì ?
Theo Đông y: Chỉ thống, tiêu thũng, tê bại, thông kinh lạc, tán kết, mạnh tỳ vị, trừ phong thấp và mạnh gân cốt. Chủ trị: Đau nhức xương khớp, bại liệt, đau tê, viêm âm đạo, viêm họng, nhọt độc,…
Theo Tây Y: Mặc dù hoạt chất Brucine đã được chứng minh ung thư vú. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào về việc nó hữu ích cho việc điều trị bất kỳ tình trạng nào.
Hạt này có chứa chất độc strychnine. Loại cây này xuất hiện trong danh sách các loại thảo mộc không được phê duyệt của Ủy ban E vì nó chưa được chứng minh là an toàn hoặc hiệu quả và do đó không được khuyến khích sử dụng.
Bài thuốc từ Cây Mã Tiền
Bài 1: Trị phong tê thấp, đau nhức xương khớp, đau lưng, bong gân, bầm tím do chấn thương
Hạt Mã tiền ngâm rượu sau đó xoa bóp vào vị trí các vết đau. Các vết đau này sẽ thuyên giảm.
Bài 2: Điều trị ghẻ lở, bệnh hủi
Hạt mã tiền đã chế biến (Đem sao vàng, tán thành dạng bột), trộn với dầu vừng bôi lên nơi bị ghẻ, nơi lở loét, hủi.
Cây Mã Tiền mua ở đâu ?
Hạt mã tiền còn được gọi là Củ chi, hoàng nàn được Y học cổ truyền coi là một vị thuốc điều trị bệnh rất hay, xong cần hết sức lưu ý khi dùng vị thuốc này bởi cây có độc.
Hiện nay có thể mua hạt mã tiền qua các sàn thương mại điện tử với giá: 270.000 vnđ / 1 kg
Liên hệ mua Hạt mã tiền: 0838489555 TẠI ĐÂY
Trồng cây Mã Tiền
Huyện Củ Chi đã chủ động khôi phục loài cây này bằng cách trồng thử nghiệm khoảng 50 cây Củ Chi tại rừng di tích Bến Đình. Nhưng sau 10 năm, cây chỉ mới có đường kính khoảng 15 cm và có dấu hiệu chậm lớn.
Cây Củ Chi lại rất khó trồng, tỉ lệ này mầm rất thấp, cứ 1000 hạt thì chỉ có khoảng 5 – 7 hạt có thể nảy mầm thành cây. Cũng vì lý do này mà Củ Chi ngày càng khan hiếm, đồng nghĩa với việc giá trị kinh tế của loài cây kịch độc này lại được nâng cao.
Gỗ Cây Mã Tiền
Trong bảng phân loại gỗ ở Việt Nam thì Gỗ Mã Tiền được xếp vào Gỗ NHÓM VI – Nhóm gỗ nhẹ, sức chịu đựng kém, dễ bị mối mọt tấn công, cong vênh, dễ chế biến; được xếp cùng các loại gỗ như: Bạch đàn trắng, Bạch đàn đỏ, Chiêu liêu,….
Ở Củ Chi nhiều, người dân cưa về đóng giường, đóng phản nằm. Tuy nhiên do bất cẩn liếm phải gỗ là cứng lưỡi, cứng họng tức thì. Củi cây đốt lên, khói bay khiến cả khu dân cư hôn mê ngay nên rất nguy hiểm.
Về sau, do độc tính của cây Củ Chi quá mạnh, gây nguy hiểm cho tính mạng của nhiều người, nên dân địa phương đã chặt bỏ hết. Bây giờ cây là vị thuốc quý đang trên đà tuyệt chủng. Đến nay, tại miền đất phía tây bắc Sài Gòn, chỉ còn sót lại duy nhất một gốc Củ Chi tại xã Phú Hòa Đông, huyện Củ Chi
Thông tin trong trang web này được tổng hợp từ các nguồn đáng tin cậy, chẳng hạn như các công trình tham khảo về cây thuốc. Nó không thay thế cho lời khuyên hoặc điều trị y tế và RUNGASIA.COM không có ý định cung cấp bất kỳ lời khuyên y tế nào. Người đọc nên luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng hoặc tiêu thụ một loại cây cho mục đích chữa bệnh.