Lá cây Mắc Mật là hương liệu không thể thiếu để làm một món quay, món nướng ngon. Lá có mùi như lá cam, chanh do loài này cùng họ với Cam chanh.
Cây Mắc Mật có tên tiếng Anh là Wampee tiếng Trung Quốc là Hoàng Pi.
Mục Lục
Cây Mắc Mật có mấy loại
Có từ 4-6 loại mắc mật có quả và lá gần giống nhau. Tuy nhiên ở Việt Nam chỉ có 2 loại mắc mật thường được trồng và sử dụng làm thực phẩm.
Cây Mắc mật rừng
Hay còn gọi là cây Móc Mật, Hồng Bì núi, Củ khỉ có tên khoa học là Clausena indica thuộc họ Cam chanh Rutaceae..
Cây móc mật là loại cây gỗ nhỏ, cao từ 3 m đến 7 m. Lá kép dài 30 – 40 cm, lá chét nhẵn bóng màu xanh lục hình mũi mác dài từ 4-5 cm.
Hoa cây Mắc Mật
Cây ra hoa tháng 3 đến tháng 6 mọc thành chùm ở đầu ngọn cành màu trắng sửa.
Quả cây Mắc Mật
Quả mắc mật hình cầu mọc thành chùm ở đầu cành, quả non có màu xanh xám, chín có màu vàng nhạt đốm xanh, đường kính 9-13mm chứa từ 1-2 hạt
Ở Việt Nam cây chủ yếu phân bố ở vùng núi đông bắc bộ như Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Bắc Giang, Quảng.
Hiện nay cây đã trồng hầu khắp các tỉnh thành nhưng chỉ trống ít cây chủ yếu để chế biến món ăn chứ không trồng tập trung.
Cây Mắc Mật Quất Hồng bì
Hay còn gọi là hoàng bì, quất bì tên khoa học là: Clausena lansium thuộc họ Cam chanh Rutaceae.
Cây quất hồng bì là cây thân gỗ nhỡ cao từ 3-8 mét, lá màu xanh thẫm hơi nhám và bầu hơn mắc mật rừng, lá kép dài 30–35 cm. Hoa màu trắng với 4-5 cánh mọc thành chùm ở ngọn cành, nở vào tháng 3.
Quả quấc hồng bì lúc chín vàng cam lấm tấm xanh, vỏ mỏng có lông tơ. Quả có vị chua nhưng thơm, bên trong có 3-5 hột.
Cây Quất Hồng bì được trồng để lấy quả, lá không thơm và không dùng làm món nướng như mắc mật. Qủa chín có thể đem nấu với đường làm mứt hay cất rượu.
Tác dụng của cây Mắc Mật
Tác dụng đối với đời sống hằng ngày:
Quả móc mật có vị hơi chua ngọt có thể ăn tươi hoặc dùng để nấu, kho trong một số món ăn như vịt quay, lợn quay, kho cá …
Lá mắc mật có tinh dầu thơm có tác dụng dùng trong các món vịt quay, lợn quay, kho cá…
Hạt mắc mật phơi khô xay thành bột có tác dụng dùng để làm gia vị.
Tác dụng chữa bệnh:
Lá có hàm lượng protein, sắt, mangan, can xi, myristicin – loại chất thường có trong tinh dầu có tác dụng lợi mật vitamin và các khoáng chất tốt cho sức khỏe, kích thích tiêu hóa, bảo vệ gan.
Tinh dầu lá mác mật có tác dụng bảo vệ gan, giảm đau, là nguyên liệu để làm thuốc.
Cách nhân giống cây Mắc Mật
Cây mắc mật có thể nhân giống bằng 3 hình thức: bằng hạt, chiết từ cành cây mẹ, ghép cành cây cho quả nhiều vào cây thực sinh.
Trồng bằng hạt cây sinh trưởng mạnh nhưng lâu cho quả, trồng bằng cành chiết hoặc cây ghép nhanh cho quả hơn, từ 2-3 năm là cây đã bắt đầu cho qủa.
Cách gieo hạt cây Mắc Mật
Chọn hạt từ những quả lớn, chín đều. Bóc và chà xát thật sạch hết toàn bộ lớp cùi bên ngoài. Phơi nhẹ hạt giống dưới nắng nhẹ 2-3 ngày.
Kích nảy mầm cho hạt bằng cách ngâm hạt trong nước ấm 3 sôi 2 lạnh từ 4- 6 giờ, tiến hành gieo vào bầu ươm (85% đất thịt nhẹ, 10% phân chuồng hoai, 5 % phân lân), bầu được đặt nơi vườn ươm có che bóng hoặc nơi râm mát.
Hạt sau khi gieo từ 10 – 15 ngày sẽ nảy mầm.
Cách chiết cây Mắc Mật
Chọn cành lưng chừng tán, ngoài bìa tán không mang hoa, quả và không sâu bệnh, có vỏ cây từ màu xanh chuyển sang sám.
Khoanh tròn cành chiết ở hai đầu cách nhau từ 3-5cm, cách gốc cành 10-15cm. Dùng mũi dao bóc vỏ vùng đã khoanh và cạo sạch vỏ lụa.
Dùng bao lát hoặc lưới bó hỗn hợp đất + xơ dừa + tro trấu bó vào vị trí mới khoanh vỏ.
Cách ghép cây Mắc Mật
Cây ươm bằng hạtcó đường kính 1-1,5cm có thể tiến hành ghép, gốc ghép được cắt ngọn cách mặt đất 20-30cm. Dùng dao chẻ đôi từ vị trí cắt ngọn sâu vào gỗ khoảng 1cm.
Cành ghép là cành chọn từ cây mẹ sai quả, là cành bánh tẻ thường có đường kính 1-1,5cm sức sinh trưởng tốt, cành ghép dài 10cm có 4-5 chồi ngủ.
Đầu phía gốc cành được vạt hai bên thành hình nêm cắm vào gốc ghép, dùng dây nylon quấn chặt lên hết phần cành ghép, sau khi ghép từ 15-20 ngày không được tưới nước quá ẩm.
Đọc Thêm: ►► Cây Lát hoa: giá trị & trồng bao nhiêu năm thu hoạch
Cách trồng cây Mắc Mật
Độ cao trồng thích hợp là 500m nơi có nhiệt độ trung bình khoảng 25-30 độ C.
Thời vụ trồng: ở miền Bắc nên trồng vào vụ xuân từ tháng 2-4. Ở miền Nam trồng vào đầu mùa mưa từ tháng 5-7. Nên trồng những ngày trời râm mát hoặc mưa nhỏ, trồng vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.
Chuẩn bị đất trồng: Đất trồng có tầng đất dày từ 50cm trở lên, có thể là đất đỏ bazan, đất thịt pha cát, đất thoát nước tốt, đất nương rẫy, đất đồi thấp, phù sa ven suối và phù hợp với mọi địa hình.
Mật độ trồng: khoảng 400 cây/ha với trồng tập trung, khoảng cách 4x6m hoặc 5x5m, có thể trồng xen vào các vườn cà phê, chè để làm cây che bóng.
Hố trồng: Quy cách hố 50x50x50 cm. Mỗi hố bón lót 5-7kg phân chuồng hoai với 0,5-1 kg phân lân. Hố được bón phân và đảo phân với đất trước khi trồng 3-4 tuần.
Cách trồng: Dùng cuốc đào lỗ nhỏ giữa hố với chiều sâu hơn chiều cao của bầu cây trồng 2-3cm. Dùng dao rạch bầu nylon từ trên xuống, cắt bỏ rễ cong queo dưới đáy bầu, đặt cây nhẹ xuống hố cuốc, lấp đất và ấn nhẹ xung quanh gốc cây. Cắm cọc cố định và buộc cây vào cọc chống gió lay gốc.
Đọc Thêm: ►► Cây Mắc Khén có mấy loại ? Nhận biết thân, quả, hạt
Cách chăm sóc cây Mắc Mật
Chăm sóc cây sau khi trồng: Cây mới trồng nếu trong ngày không mưa thì tiến hành tưới cho cây 2-3 ngày/1 lần. Sau khi cây đã bén rễ và mọc chồi non cần bón 1 ít phân NPK 2 lần/ tháng để cây nhanh phát triển. Cần thường xuyên theo dõi sâu bệnh để phun thuốc phòng trừ.
Chăm sóc cây kiến thiết và thu hoạch: Thường xuyên làm sạch cỏ dại xung quanh gốc cây. Cắt tỉa những cành thấp xà xuống đất để cây phát triển lên cao.
Các bệnh thường gặp ở cây là bệnh sâu ăn lá non, chích hút đọt non, xì mủ thối thân cần kiểm tra sớm phát hiện để nhờ tư vấn thuốc BVTV cách phòng trị.
Đối với cây thu hoạch do nhu cầu chất dinh dưỡng cao hơn cần tăng cường bón phân NPK từ 2-3 đợt/năm, mỗi đợt từ 0,3 – 0,5 kg/cây.
Cây Mắc Mật giống bán ở đâu
Cây giống Mắc mật thực sinh ươm từ hạt bán tại Shopee có giá 15.000 vnđ/ 1 cây. Liên hệ TẠI ĐÂY để được tư vấn và đặt hàngt
Cây giống mắc mật ghép cao khoảng 70-80cm giá từ 60.000 – 75.000 vnđ/ 1 cây tại Shopee. Liên hệ TẠI ĐÂY để được tư vấn và đặt hàng
Bán cây Mắc Mật TPHCM
Cây giống Mắc mật bán tại TPHCM với giá 25.000VND/ 1 cây. Liên hệ 0937670722 Địa chỉ: Cây Xanh Gia Nguyễn tại Số 61, Đường số 12, Khu Đô Thị Vạn Phúc, P. Hiệp Bình Phước, Q. Thủ Đức, Tp. HCM,